Push Strategy

Seminarların birində yaxın dostlarımdan biri tərcüməçi idi. Özü bir müddət Amerikada yaşadığı üçün çox mükəmməl ingilis dilinə sahibdir və tərcüməçilik qabiliyyəti də yüksəkdir. Bir yerdə trainer “push strategy” deyəndə, bizim yoldaş “itələmə strategiyası” deyə tərcümə etdi. Bütün iştirakçılar da buna möhkəm güldü. Push- İtələmək deməkdir azərbaycan dilində. Amma, mən başa düşmürəm niyə dilimizdəki bəzi sözləri istifadə etmə imkanımız da məhdudlaşır. Onsuz da dilimizdə, Vüsalın məqaləsində də oxuduğumuz kimi söz çatışmazlığı var, üstünə də belə “qəribəliklər”gələndə işimiz lap çətinləşir. Bütün dillərdə bəzi ifadələr var, ikimənalı, ancaq bizdə deyəsən lap qəşəng sözlər də “pisləşib”. Mənim dillə işim olmaz, onsuz da bütün ömür boyu Ədəbiyyatdan 3, Azərbaycan dili qramatikasından isə ya 2 ya 3 almışam. Bunu yəqin hamı hiss edib. Mənim dərdim “itələmək strategiyası” ilədir. Yazıq tərcüməçi elə yüz faiz düzgün tərcümə etmişdi. Həm hərfi, həm qramatik, həm də faktik baxımdan. Bizim buralarda demək olar ki, bütün şirkətlər “itələmək strategiyası” tətbiq edirlər. Hazırda ölkəmizdə bir çox sektorlarda satıcı hakim olduğu üçün və alıcı da satılanı demək olar ki, almaq məcburiyyətində olduğuna görə, hamı itələyir. Marketingin inkişaf tarixində göstərilən “Sales concept” demək olar ki, bizim hər sektorda hakimdir. Buradan qısa demək olar ki, hələ də bizdə Marketing formalaşmayıb və Social Marketingə də hələ çox var. “Strategiya” söz olaraq qulağa xoş gəldiyi və bu sözü işlədənlər haqqında cəmiyyətdə “savadlı adamdır” deyildiyi üçün hamı istifadə edir. Strategiyanın hamısını oxuyuruq, qəşəng-qəşəng strategiyalar haqqında öyrənirik, ancaq hərlənib fırlanıb elə yenə də “itələmək strategiyası”nı seçirik. İş təcrübəm elə də çox deyil zaman etibarı ilə, ancaq qısa müddətdə şükür Allaha çox şey görmə, öyrənmə imkanım olub. Öyrənmənin tərifini hanısa yazımda yazmışdım, “davranışlardakı dəyişiklik” öyrənmənin əsasını təşkil edirdi. Mən də bu müddət ərzində ən yaxşı “itələmək strategiyası”nı öyrənmişəm. Hərçənd tətbiq etməmək üçün əlimdən gələni edirəm, ancaq əla bilirəm yollarını. Mənə ən çox maraqlı olan isə niyə bu strategiyanın tətbiqinin bu qədər yayılması və asan olmasıdır? Birinci səbəb olaraq yuxarıda da qeyd etdiyim kimi, hələ istehlakçı bazarının formalaşmamasıdır mənə görə. Ikinci və insana doğurdan da, bəzən ağır gələn, təhsilsizlik və ya bilgisizlik deyə biləcəyimiz faktordur. Bu mənim müşahidələrimdir. Bu bəladır. Ola bilsin ki, Marketing işçisi kimi mənim işimə bəzən çox yarayır bu, ancaq əvvəla bu Azərbaycan vətəndaşı olaraq mənə ağır gəlir, xoş deyil, digər tərəfdən isə Marketingdə bilgili və bilgisiz müştəri ilə işləməyin öz üstünlük və çətinlikləri də var. Müştəri bilgisiz olanda, ona deyirlər ki, “bu mal birbaşa İtaliyadan gəlib” bizim yazıq Əşrəf dayı da “huupp” udur. “Əşrəf dayı” demək olar ki, hazırda orta statistik bir Azərbaycan kişisidir. Bir dənə də Almaz xala yazım ki, heç kim inciməsin. Almaz xalanın da ütüsünə 3 il qarantiya verirlər, heç yazıq bilmir ki, o qarantiya kağızında adres də qeyd edilməyib.

Bizi biraz itələyən olsaydı oxumağa, kitaba, öyrənməyə, araşdırmaya tərəf yaman olardı. Yoxsa elə hara getsək “itələmək strategiyası” ilə bizə nəyisə itələyəcəklər.

“Hyundai Nissan yaxşıdı yoxsa Hyundai Sonata bala?” deyən dayıya mən necə deməyim ki, “Hyundai Sonata yaxşıdır dayı.”