Razıyam, amma.....

Neçe gündür vaxt çatışmazlığına göre bloga yeni yazı yaza bilmirdim. axır ki, bugün yazmaq üçün vaxt tapdım. Vaxt ile birlikde tebii ki, müzakire etmeye mövzu da tapdım. George Silvermanın "Ağızdan Ağıza Marketing" (Word Of Mouth Marketing") kitabını oxumağa başlayandan sonra bu mövzuda yazmağa qerar verdim. Evvela onu deyim ki, evveller heç Marketing haqqında oxumamış olsaydım veya Reklam, Xalqal Elaqeler, Ferdi satış, Birebir Marketing haqqında heç bilgim olmasaydı bu kitabı oxuduqdan sonra Marketing deyilen elmin ele "Ağızdan Ağıza" olduğunu fikirleşerdim.

Sade şekilde desek; İnsanların alıb istifade etdikleri veya her hansı bir şekilde sınadıqları mal veya xidmet haqqında etrafındakı insanlara behs etmesine ağızdan ağıza Marketing deyilir.
Ye'ni men, özüme aldığım bir ayaqqabı markasını dostuma da terifleyirem, o da bundan xeberdar olur. Alır veya almır- bu başqa meseledir.

G. Silvermana gore bir markanın veya markaya aid olan herhansı bir malın bazarda uğurlu olması ve müşteriler terefinden tanınması üçün mütleq ve mütleq insanların bu mal veya marka haqqında etrafındakılara danışması lazımdır. Tebii ki, Silverman orasını da qeyd edir ki, insanların sizin mehsullarınız haqqında danışması üçün danışılmağa deyer mehsulun olması lazımdır. WOMM(Word Of Mouth Marketing-Ağızdan Ağıza marketing) doğurdan da çox güclü "silah"dır ve men bu fikirle tamamen razılaşıram. Xüsusen de Azerbaycanda!!!

Bizimkiler bir şey alanda onu bütün tanıdıqlarına gösterirler, pis olsa da "yaxşı" deyir hetta bezileri.Çünkü, bizim milletde özününküne pis deme adeti yoxdu. Bize WOMM özünü inanılmaz derecede çox hiss etdirdiyini görmek üçün şeherdeki Mercedes ve BMW sürenlerin de hem sayına, hem de "formasına" baxın.

Niye ağızdan ağıza Marketing çox tesirlidir? Men bildiklerimi yazıram, amma bilmediklerim de var yeqin ki, onları da siz elave edersiniz;
1- Daha çox yaxın etrafdan melumat alınır. Yaxınlara ise e'tibar daha çoxdur
2- Esasen tecrübelere esasen haqqında fikir bildirilir. Ye'ni, men geyindiyim ayaqqabıdan danışıram, marketlerde gördüyümden deyil.
3- Daha çox almağa qerar veren müşterilere xitab edir. Ye'ni, men onsuz da qerar vermişem ki ayaqqabı alım. Ancaq, deqiqleşdire bilmirem A markasını mı, yoxsa B markasını mı alım? Bir dostum da mene deyir ki, men A almışam yaxşı deyil, sen B al. Men de gedirem B alıram.

Yuxarıdakıları da G.Silvermana esaslanaraq yazmışam. Yene, silverman Marketingin en optimal qiymete, en sıx aralıqla, en tez zamanda, en çox müşteriye mal satmaq üçün (arada hansısa "en"i yemiş olabilerem) var olduğunu qeyd ederek yazır ki, bütün bu sayılan enleri de heyata keçirmek üçün qerar verme prosesini qısaltmaq lazımdır. Qerara verme prosesi müşterinin ehtiyacı hiss etmesinden, satın almasına qeder olan prosesdir. Ye'ni, men susadığımı hiss edirem. Susuzluqdan yanıram. Üreyim de buz kimi sade su isteyir. Amma, bundan elave 10-15 çeşidde başqa içecek növü var. Üreyim sade su istediyine göre pulumu verib sade su alıram. Sade suyun da 5-6 ferqli markası varsa o markaları da deyerlenirirem. Ondan sonra en çox etibar elediyim marka hansıdırsa onu alıram. Ancaq, men sade olsun deye "sade" su seçdim. Yoxsa, gerek men gedib bir dostumdan soruşaydım, interenete girib baxaydım ve.s

Bax bele olan veziyyetde Silverman deyir ki, müşterinin qerar verme prosesini, qerar vermek üçün serf etdiyi vaxtı qısaltmaq lazımdır. İnformasiya bolluğununheddinden artıq çox olduğu bu dövrde insanların en asan ve az vaxt içerisinde müraciet etdikleri informasiya menbeyi etrafımızda etibar etdiyimiz insanlardır, Silvermana göre. Ye'ni ki, men özüme bir avtomobil almaq isteyiremse İnternete girb baxmaqdansa, gezetlere baxmaqdansa, test sürüşleri neticelerine baxmaqdansa ve.s bir etrafımdakı dost tanışa soruşuram "Ay qardaş, ay emioğlu men ne alım?" Onlar da mene deyir ki, "En yaxşısı Mercedesdi. İkinci el Mercedesler de doludu bazarda ged al". Men de alıram.
Belke de bezi insanlar üçün bu doğurdan da beledir, ancaq inanın hamı üçün bele deyil. Men niye "hamı" sözünü vurğuladım? Çünkü, fanatik WOMM terefdarlarına göre az qala hamı ele ondan bundan eşidib nese alır.

Marketing eslinde müşterilerle firma arasında komunikasiyadır. F. Kotler kitabında Reklam (Advertising), Birebir Marketing (Direct Marketing), Ferdi satış (Personal selling), Xalqla Elaqeler (Public relations), Satış Teşfiqleri (sales promotions) olaraq beş esas komunikasiya vasitesinden behs edir. Bunların her biri haqqında bu silsileden olan yazılarımda davam edecem. Ancaq, qısa da olsa onu qeyd edim ki, bütün yuxarıda sadalanan esas vasiteleri tamamile bir kenara qoyub WOMMun başına fırlanmaq bezi uğursuzluqlara getirib çıxardar. Selim Tuncer bey bu mövzu ile elaqeli yazmış olduğu meqalesinde reklamın rolu baresinde çox gözel şerh verib. Oxumağınız meslehetlidir.

Bu yazını Selim beyin meqalesinde oxuduğum ve beyendiyim “Kontrollu komunikasiya olmadan, marka etibarını istenilen seviyyeye çekmek mümkün deyil.” (Jeremy Bullmore)fikri ile tamamlayıram ki, hansı fikirde olduğum da deqiqleşsin. Bu silsileden yazılar davam edecek! Siz cib telefonu almaq isteyende hansı informasiya menbelerine müraciet edirsiniz;internet, dost-tanış ve.s