Ancaq, men niye ferqli düşündüyümü de, yazmalıyam axı!
Evvela, men bu qeder bol mehsulun veya malın bazarda olmasının sebebini kütlevi yanaşmadan özel yanaşmaya keçilmesi ile elaqelendirirem.Artıq, istehsalçı eyni üründen min dene istehsal edib hamıya sata bilmir, her mehsuldan bir dene istehsal edib her birini ferqli müşteriye satır. Bütün yazı boyunca nümunelerimi cib telefonları ile vereceyime göre ilk nümunemi de verim. NOKİAnın bazarda “min dene” (gop olmasın) modelinin olmasının sebebi NOKİAnın min ferqli müşteri qrupu veya ferqli ehtityac ve isteyi olan müşteri qruplarının olduğuna inanmasıdır. NOKİA bilir ki, bir qrup insan 3.2 megapixel kamera özellikli telefon isteyir, bir qrup da daha başqa şeyler.
Elece de, bunu diger bütün istehsalçılara ve bütün sektorlara aid etmek olar. Ancaq, bu sektora ve mal qruplarına göre ferqlilik gösterir.
Diger terefden menim fikrimce insanlar heç de özlerini uzun müddet zora soxacaq arayış içerisinde olmurlar. İstehlakçıları da kobud şekilde bölsek bir neçe qrupda toplaya bilerik;(grupları nece adlandırırsınız adlandırın)
1- Bu grupdaki insanlar hansı informasiya menbelerinden istifade edeceklerini çox yaxşı bilirler. Öz ehtiyaclarının ferqindedirler ve ne almaq istediklerini deqiq bilirler. Meselen, bu grupdakı insanlar telefon almaq isteyende hansı özelliklerdeki telefona ehtiyacları olduğunu, isteklerinin neler olduğunu bilirler. Bu ehtiyaclara göre bazarda 100 ferqli model var deyek ki. Bu qrupdakıları almaq üçün inandırmaq artıq markaların marketing fealiyyetlerinin işidir. NOKİA inandırsa onun modelini alacaq.
2- Bu grupdakılar da müeyyen seviyyede ferqli informasiya vasitelerine müraciet edirler. Ancaq, birinci qrupdakılar qeder detallı araşdırma etmirler. Daha çox birinci qrupdakılara benzer birisinden meslehet alırlar.
3- Bu grupdakılar araşdırma etseler de bir şey başa düşmeyeceklerine göre, araşdırma etmirler. Onlar sadece birinci ve ikinci qrupdakı insanların ellerine baxırlar. Kütle psixologiyası. Bilirsiniz ki, insanların böyük ekseriyeti en çox beyenilen veya en çox satılan şeyin daha “yaxşı” olduğuna inanırlar. Tebii ki, burada riski minimuma endirmek esas meseledir. Türkiyede cib telefonu almaq isteyen bir tüketici (bu grupa aid olan) NOKİA alır, çünkü “İyi olmasa bu kadar millet NOKİA kullanmaz” düşüncesi içerisinde. Eger bele olmasa Türkiyede bir milyondan çox 3G özellikli cib telefonu satılardı? Satılmazdı. Satıldı, çünkü insanlar informasiya içerisinde boğulmur. Boğumlur ona göre ki, informasiyanın içerisine girmir. Denize girmeyen suda boğulmaz axı!
Diger bir mesele de marka bağımlılığı ile elaqelidir. Mence bu qeder mal ve informasiya bolluğunun neticesinde istehlakçıların marka bağımlılığı azalmır, eksine artır. Diger düşünceye göre ise azalır. Niye artır (mene göre)? Birinci qrupdakı bir çox informasiya menbeyinden istifade edtikden sonra qerar veren ve NOKİA alan istehlakçılar üçün tekrar herhansı bir seçim çetin deyil. Çünkü, başda da dediyim kimi, bu qrupdakılar üçün bol mal ve bol informasiya içerisinde başını itirme kimi bir hal mövcud deyil. Onların marka bağımlılığı, markaların ne geder üstün mal veya xidmet istehsal etmelerine bağlıdır. Tebii ki, istehlakçıya gönderilen informasiya da çox ehemiyyetlidir. Hal hazırda keyfiyet boşluğunun artıq qapanmaq üzre olduğunu da düşünsek, bu grupdakıların çox rahat bir şekilde tez-tez marka deyişdireceklerine inanmıram.
Çoxluq teşkil eden qrup, kütle psixologiyası ile hereket eden insanlar, riski minimuma endirmek üçün bu cür davranırlar. Onlar, risk edib herhansi bir yenilik etmirler. Meselen, Türkiyede bu grupdakı insanlar risk edib LG telefon almırlar. NOKİA sınaqdan keçdiyi üçün hamı hele de, ilk növbede NOKİA almaq isteyir. Çünkü, risk etmeyi menasız görür. Bele olan veziyyetde de, daha önce almış olduğu NOKİAdan memnun olan müşteri tekrar telefon almaq isteyende yene NOKİA alacaq. Çünkü, Türkçe desek “ne güzel NOKİA kullanmak varken, Samsung alıp başını derde sokmak da ne diye?” mentiqi hakimdir.
Eslinde, şirketlerin bazar payı derdi içerisinde olmalarının belke de bir sebebi de budur. Çünkü, insanların yeni mişteriler köhne müşterilerin çoxluğuna ehemiyyet verirler. KIA Türkiye az qala Picantonun reklamında da “Türkiye’nin en fazla satan SUV markasının sahibi” deyir. Niye? Çünkü, bilir ki “en fazla” demek “ haaa, bu en fazla satanmış, demek millet bir şeyler biliyor” demektir.
Neyse, yazı çox uzandı. Menim fikirime qatılanların çox az olduğunu bilirem. Fikirimi deyişmeye de hazıram. Ancaq, biri meni inandırsın !!!
QEYD: Yazı içerisinde çox nümuneni Türkiyeye aid etdim, ancaq eminlikle deye bilerem ki, Azerbaycanda da eyni veziyyet mövcutdur.
