Marka Adlarında SOYADLARI

Maggi 1884-cü ilde Julius Maggi, Lipton 1893-cü ilde Sir Thomas Lipton, Lacoste 1933-cü ilde Rene Lacoste terefinden qurulmuş ve bazara çıxmışdı. Dünyanın en deyerli 100 şirketin 46-nın adları qurucularının adları veya soyadlarını daşıyır.McDonald’satışçı, Disney, Toyota bunlardan bir neçesidir. Ancaq, hazırda Marka ile elaqeli bütün kitablarda ve meqalelerde gurucunun ad soyadının Marka ad olaraq istifade edilmesinin sehv olduğunu iddi edirler. Bu barede http://marketingdefteri.blogspot.com/2007/01/jolienin-dodaqlari-ve-memmedqulu-nun.html oxuya bilersiniz. Sade bir nümune ile bu meseleni açıqlamağa çalışmışdım.
Filip Kotler gurucunun ad-soyadının grup veya holding adlarında istifade olunabileceyini, ancaq Marka adı olaraq istifade olunmamasını tövsiye edir. Marka ile mal eyni şey deyil bunu bilirsiniz. Grup ve Holding adlarında istifade olunması da, heç olmasa daha yaxşı olar. Meselen Türkiyede, Telsim adında UZANa aid heçbir şeyu yoxdur, ancaq Telsimin UZAN Grupuna aid olduğunu hamı bilirdi ve Uzanlar ailesinin biabırçılığından Telsim de zerer gördü.
Yene, Kotlere göre “Marka adı herhansı bir prosesi veya menanı ifade etmelidir. İnsanların ağlına bu adı eşitdiklerinde her hansı bir bağlantı gelmelidir.McDonald’s deyende insanların ağlına istehsal (hamburger) ve stil gelir. Harley Davidson deyende onun müşterileri ve bu insanların heyat terzleri ağla gelir.”

Bes yaxşı eger marka adlarında ad-soyad istifade etmek risklidirse ve çox da yaxşı bir addım deyilse onda niye Maggi, Lipton, Toyota, SARAR ve.s bunu istifade edirbler? 30-40 il bundan qabag (daha dogrusu 1980-ci illere qeder) malı Marka halına getirmek üçün çox az enerji ve marketing fealiyyetleri lazım idi. Bazar boş idi. Reqabet bu qeder yoğun deyildi. Bu dövrde ortaya çıxanlar da buna göre uğur qazandılar. Ancaq, bu o demek deyil ki bu markalar hemişe bu “süretle” davam edecek. Belke de sabah ortaya çıxacaq her hansı bir şexsi “ayıba” göre Türkiyede Adil Işık markası da, zerer görecek.

Meseleni getirdik Türkiye etrafına. Türkiyede aile şirketleri çox yagındır ve bu aile şirketleri marka adlarında da bu ad veya soyadları çox istifade edirler. Altınbaş, Asdil Işık, SARAR, Sabri Özel, Tikveşli, Boyner, Güllüoğlu ve.s bunlardan sadec bir meçesidir. Anacaq burada çox maraqlı bir melumatı verim; Ülkeri hamı Sabri Ülkerin soyadı olaraq bilir, bütün meqale ve yazılarda bundan behs edirler. Anacaq, mesele ondadır ki Sabri Ülkerin soyadı Markasının adıdır. Sabri bey (Rehmetlik) ona verilen (Türkiyede soyadı deyişikliyi illerinde) soyadı qebul etmeyib ve ozü zirzemide bişirib sattığı şirniyyatların adı olan ÜLKERi özüne soyad olaraq seçib. Bu belke de dünyada yegane bele hadisedir.